Monumentale, verbijsterende ‘Aletta'

Zijn we intussen niet een beetje klaar met die vrouwenemancipatie? Een ontoelaatbare mannenvraag op Internationale Vrouwendag, als in Groningen ‘Aletta de musical' wordt gespeeld. In de verbijsterend knap bedachte, monumentale voorstelling van GOOV Muziektheater is de kwestie relevant. Het is bijna een documentair portret. Compromisloos, doortastend, zelfbewust, nuchter, eigengereid (op het irritante af). Koel en formeel rijst de arts Aletta Jacobs op als voorvechter van het vrouwenkiesrecht en andere waardevolle mensenzaken.

Ze is een vrouw die haar man, tevens medestrijder, ‘Gerritsen' blijft noemen en hun relatie en streven als ‘een verbintenis' betitelt. Tikje karikaturaal, ‘dat joodse mens van Jacobs uit Sappemeer'. Geklets negeerde ze, een mix van verguizing en bewondering viel haar ten deel. Toch wist zij een kakelende, discriminerende meerderheid het zwijgen op te leggen. In de finale blijkt waar we vandaan komen en waar we staan. De slotscènes zijn verpletterend en gedurfd. Ontroerend door stille, beschouwende eenvoud. Angela Hauer geeft als de prachtige ‘oude' Aletta amper tekst. Indringend. Meer zelfs dan de talrijke taferelen, waarin de massaliteit van de formaties overheerst. Kennelijk bedoeld om het verhaal helder te krijgen, zijn nuances weggepoetst en incidenten ronkend opgekleurd.

Wat als een interessant, ambitieus project begint met gestileerde, doorgecomponeerde muzikale scènes op vijf verschillende locaties in de binnenstad van Groningen, groeit in de Stadsschouwburg uit tot wat theater teweeg kan brengen. Ontegenzeggelijk vallen vocaal en binnen het orkest een paar lelijke, onzuivere noten. Productioneel wordt er echter door professionals met gedreven amateurs opmerkelijk vakwerk afgeleverd. Dan blijkt weer dat regisseur Jack Nieborg met choreograaf Carla van Zanten tastbare plaatjes maakt, zonder in ijdele opdringerigheid te vervallen. Zijn kracht zit in het effect waarmee hij een groep van 45 acteurs en zangers vindingrijk pakt. Op de locaties houdt dit op bij ijzeren discipline. In de schouwburg loopt het uit op een reeks historisch getinte beelden aan de hand van de liedjes (Noud Jaspers) en het script van Jan Veldman, die de personages in grove lijnen tekent en met humor lucht schept. Jan Meiborg sluit daar in typerende musicalmelodieën of een verrassende charleston bij aan. De medecomponisten Wiersma, Zwerver, Ramaker, Van der Veen en Westers boren op de locaties een volstrekt andere atmosfeer aan.

Margot van der Kamp en Janco van Blanken ontwierpen de kostuums en het toneelbeeld. In beide gevallen heel goed en completerend. Vijf verschillende (!) Aletta 's bepalen de kracht van de voorstelling. Naast Angela Hauer slepen vooral Sira Baars (acterend) en Puck van Heemstra (zangtechnisch) je mee. Maar in kleine en kleinere partijen worden opvallende dingen gedaan. Namen? Vooruit: Marga Hesseling, Hans van der Aa, Carly Bont, Niels Hazeborg, Martine van Hoorn, Marieke Olthof, Bert Suhlmann, Pieter Mulder en Jeroen Vos als de intrigerende echtgenoot.